ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΙΤΙΣΗΣ- ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που εμφανίζουν δυσκολίες στα μεταβατικά στάδια της σίτισης, συνήθως λόγω παρουσίας διαταραχών κινητικών ή αναπτυξιακών, όπως π.χ. διαταραχή αυτιστικού φάσματος, εγκεφαλική παράλυση κλπ. Σε γενικές γραμμές, τα στάδια εξέλιξης της σίτισης είναι τα εξής:

• 0-4 μηνών, το μωρό πίνει γάλα (θηλασμός- περίπου μέχρι 9 μηνών- ή μπιμπερό)
• 4 μηνών, ξεκινάει να τρώει μαλακές τροφές όπως κρέμες και φρουτόκρεμες
• 7-8 μηνών, αρχίζει να τρώει φαγητό που απαιτεί μάσημα
• 9-10 μηνών, τρώει ξηρή τροφή χρησιμοποιώντας τα χέρια του
• 12 μηνών περίπου, αρχίζει την προσπάθειά του να πιάσει το κουτάλι, με όλο του το χέρι, για να φάει μόνο του
• 15-24 μηνών, τελειοποιούνται οι λειτουργίες αυτόνομης σίτισης

Πολλά παιδιά που διαγιγνώσκονται με κάποια διαταραχή παρουσιάζουν διάφορα προβλήματα διατροφής. Η ελλιπής θέση και ο έλεγχος κεφαλιού, οι ανώμαλες κινήσεις της γλώσσας, των χειλιών και της γνάθου ή οι δυσλειτουργίες στοματοαισθητικής λειτουργίας καθυστερούν την ανάπτυξη της σωστής διατροφής. Τα προβλήματα σίτισης πρέπει να αντιμετωπισθούν το ταχύτερο δυνατό. Αν το παιδί σας μάθει να δαγκώνει, να μασάει και να καταπίνει σωστά, θα μπορεί ευκολότερα να ελέγχει τις ακριβείς κινήσεις της γλώσσας και των χειλιών που είναι απαραίτητες για την ομιλία. 
Πρέπει να θυμόμαστε ότι όλα τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να αναπτύξουν νέες δραστηριότητες και η δυσχερής διατροφή είναι κάτι φυσιολογικό για την παιδική ηλικία. Το παιδί με διαταραχές, θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αποκτήσει ικανότητες διατροφής και πόσης και θα χρειαστεί μεγάλη βοήθεια από εσάς.
Σε παιδιά με κινητικές αναπηρίες το πιο σημαντικό που θα πρέπει να ελέγχουμε, είναι η θέση της κεφαλής και του κορμού:
•    Το κεφάλι πρέπει να ‘ναι σε ευθεία θέση χωρίς να πέφτει προς τα πίσω ή προς τα εμπρός. Τοποθετήστε το χέρι σας ή ένα μαξιλάρι στο σβέρκο του για να πετύχετε την ζητούμενη ορθή του θέση
•    Βεβαιωθείτε ότι το τραπέζι δεν είναι πολύ ψηλό και ότι το παιδί είναι σε μία καρέκλα που υποστηρίζεται η πλάτη του, τα ισχία και οι μηροί του. τα πόδια πρέπει να αγγίζουν έδαφος ή να ακουμπάνε σε σκαμπό.
•    Εάν το παιδί δεν μπορεί να καθίσει ανεξάρτητο σε καρέκλα, πάρτε το στα πόδια σας και με το ένα χέρι υποστηρίξτε το κεφάλι του εάν υπάρχει έντονη κάμψη ή υπερέκταση ώστε να βρίσκεται σε ευθεία με τον κορμό. Με το άλλο χέρι ταΐστε το.

Αν υπάρχουν δυσκολίες στο να ξεκινήσει το παιδί ημι-στερεή ή στερεή τροφή είναι απαραίτητο να γνωρίζετε τα εξής:

• Τα περισσότερα μωρά αρχίζουν να απογαλακτίζονται μεταξύ 4 με 6 μηνών. Ένα παιδί με διαταραχές θα είναι βραδύτερο στην αλλαγή από την υγρή στη στερεά τροφή.
• Μια παρατεταμένη δίαιτα με υγρά ή λιωμένα φαγητά δεν θα ενθαρρύνει το παιδί σας να μάθει να δαγκώνει και να μασάει και μπορεί να οδηγήσει σε έμμονη ανικανότητα στον τομέα αυτόν. Οι μαλακές τροφές μπορούν να γίνουν συνήθεια κι είναι δύσκολο να ξεπερασθούν.
• Αν το παιδί σας αρνείται νέα τροφή με διαφορετική γεύση και υφή, τότε θα πρέπει να ελέγχεται καλά τη θερμοκρασία του φαγητού ή τη γεύση του, αν είναι πολύ αλμυρό ή γλυκό, γιατί μπορεί να τον ενοχλούν κάτι από αυτά. Επομένως καλό θα ήταν να δοκιμάζετε εσείς πρώτα το φαγητό ώστε να μπορείτε και αργότερα να γνωρίζετε τι αρέσει και τι δεν αρέσει στο παιδί.
• Η δυσφορία κατά την ώρα των γευμάτων μπορεί να συμβεί επίσης λόγω δυσάρεστων συνδυασμών. Η αλλαγή της ρουτίνας όπως το να ταΐσετε το παιδί σας σε διαφορετικό  δωμάτιο ή να καθυστερήσετε να του δώσετε φαγητό μπορεί να οδηγήσει σε άρνηση παιδιού να φάει.
• Προσπαθήστε να προοδεύσετε αργά από σχεδόν υγρά σε ημι-στερεά τροφή. Αναμειγνύετε υγρή τροφή με ημι-στερεά στο ίδιο πιάτο ώστε το δεχθεί καλύτερα το παιδί. Στην αρχή ξεκινήστε βάζοντας μικρή ποσότητα ημι-στερεάς κι ύστερα μεγαλύτερη. Το ίδιο θα πρέπει να κάνετε και για τη μετάβαση από ημι-στερεά τροφή σε στερεά. Π.χ ξεκινήστε με το να του δίνετε αλεσμένο μήλο. Ύστερα από αρκετές εβδομάδες έκθεσης του παιδιού στο αλεσμένο μήλο, δοκιμάστε να του παρουσιάσετε μαλακές φέτες μήλου. Στη συνέχεια, βάλτε στο γεύμα του μικρά κομμάτια μήλου που με την πάροδο των ημερών θα αυξάνεται το μέγεθος και την ποσότητα.
• Χρησιμοποιείστε κουτάλια μεταλλικά καλυμμένα με πλαστικό ή ειδικά σχεδιασμένα ισχυρά πλαστικά κουτάλια. Έτσι να αποφευχθεί και ο κίνδυνος να σπάσει σε περίπτωση που δαγκώσει δυνατά το παιδί.
• Σε περίπτωση όπου το παιδί αρνείται να δοκιμάσει τροφές διαφορετικής υφής, χρησιμοποιείστε ενισχυτές όπως αγαπημένα παιχνίδια ή καραμέλες ώστε να δελεάσετε το παιδί.
• Μην πιέζετε το παιδί να τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού το οποίο είναι καινούριο γι’ αυτό. Προτιμήστε να το δώσετε σε μικρότερες ποσότητες αλλά πιο πολλές φορές μέσα στη μέρα.

Παρακολουθήστε και καταγράψτε όλες τις ιδιαίτερες συμπεριφορές του παιδιού σας, έτσι ώστε να σκιαγραφήσετε το προφίλ του και να καταλάβετε για ποιο λόγο συμπεριφέρεται με το συγκεκριμένο τρόπο μπροστά σε κάποιες τροφές. Αυτό θα σας βοηθήσει να δράσετε καταλλήλως και συνεπώς θα επιφέρει γρηγορότερα αποτελέσματα. Ωστόσο, λόγω του ότι κάθε παιδί παρουσιάζει διαφορετικές δυσκολίες στον τομέα αυτό ανάλογα με τη διαταραχή του, καλό είναι να ζητήσετε περισσότερο συγκεκριμένες και αναλυτικές πληροφορίες από έναν ειδικό, οι οποίες θα αφορούν καθαρά το παιδί σας.

Χατζηστυλιανού Βασιλική

Εργοθεραπεύτρια